We werken in Flevoland aan een toekomstbestendig landelijk gebied waar het goed wonen, werken, recreëren en voedsel produceren is. Met als hoofddoelen toekomstbestendige landbouw en herstel van de biodiversiteit. Tegelijk staan we als provincie ook voor de belangen van de mensen die hier wonen en werken én voor de (internationale) betekenis die Flevoland heeft als landbouw- en natuurgebied.
Transitie Landelijk Gebied
De samenleving staat voor een aantal grote maatschappelijke uitdagingen, waaronder de toekomst van het landelijk gebied. We moeten als overheid samen met de samenleving antwoorden vinden voor deze uitdagingen. Om onze ambities en doelen te realiseren, werken we daarom aan een integrale regionale uitvoeringsaanpak. De ontwikkeling van de Flevolandse landbouw, de natuur- en stikstofopgave, de urgentie om anders om te gaan met ons bodem- en watersysteem en de noodzaak om de uitstoot van broeikasgassen sterk te verminderen grijpen dusdanig in elkaar in, dat we deze in onderlinge samenhang moeten aanpakken. Dat doen we opgavegericht, integraal en op basis van vrijwilligheid.
De integrale regionale uitvoeringsaanpak landelijk gebied beschrijft hoe de provincie samen met gebiedspartijen, medeoverheden, ondernemers en andere organisaties, werkt aan het realiseren van de doelen voor landbouw, natuur, water, bodem en klimaat. Dat doen we, omdat we samen meer impact kunnen bereiken door krachten te bundelen. Daarnaast bezit de provincie zelf geen erven, geen natuurterreinen beheert en niet of nauwelijks grond in bezit heeft. De uitvoeringsaanpak wordt daarom ook vormgegeven in samenspraak en samenhang met maatregelen van medeoverheden, andere organisaties en de samenleving en met een rollende agenda: niet alles kan tegelijk. Daarom verkennen we, in lijn met de integrale regionale uitvoeringsaanpak waar we de verschillende doelen voor het landelijk gebied geografisch nader kunnen duiden om zo als noodzakelijk vanuit efficiëntie en effectiviteit prioriteiten te kunnen leggen.
De participatieve, themagerichte en gebiedsgerichte aanpak blijft het vertrekpunt om de ambities in en voor het landelijk gebied te realiseren. We staan als provincie open voor initiatieven van buiten en gaan het gesprek aan. De integrale regionale uitvoeringsaanpak is daarmee zowel inhoudelijk als procesmatig integraal: inhoudelijk doordat maatregelen in samenhang worden ontwikkeld en uitgevoerd, zodat oplossingen elkaar kunnen versterken. En procesmatig, doordat we gebiedsgericht en thematisch werken, in nauwe samenwerking met partners met de doelen uit het ambitiedocument en de visie op landbouw voor ogen.
We continueren onze regierol in de bodemdalingsgebieden, Nationaal Park Nieuw Land, de Oostkant van Dronten en de Oostrand Noordoostpolder.
Verder continueren we de inzet van de gehonoreerde rijksmiddelen voor maatregelpakketten (koploperprojecten). Daarbij zoeken we verdere afstemming met middelen uit onze eigen begroting en met Europese geldstormen, waaronder het GLB. We stemmen de openstellingen van de GLB-interventies af binnen de gebiedsgerichte aanpak en geven deze een plaats in de uitvoeringsaanpak.
Doelen en ambities Flevolands landelijk gebied
We werken verder aan het realiseren van onze ambitie voor het landelijk gebied: een toekomstbestendig, leefbaar en gezond landelijk gebied waar mensen goed kunnen wonen, werken, recreëren en voedsel produceren.
PS hebben in 2025 het Ambitiedocument Landelijk Gebied en de Visie op landbouw vastgesteld. Beide documenten komen samen in de integrale regionale uitvoeringsaanpak die in 2026 bestuurlijk vastgesteld wordt en leidend is voor de uitvoering. De basis voor dit document én ons handelen wordt gevormd door de gedachte ‘wat wél kan' de kern van onze ambitie, en daarmee van onze uitvoering, is het versterken van de samenhang tussen een sterke, innovatieve landbouw en een rijke, veerkrachtige natuur.
Daarbij richten we ons op twee hoofddoelen: toekomstbestendige landbouw en herstel van biodiversiteit, omdat deze onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn.
Toekomstbestendige landbouw
De landbouw in onze provincie speelt een belangrijke rol. De landbouw is beeldbepalend voor ons landschap. De provincie is ontworpen voor de voedselproductie en heeft landbouwgronden van wereldklasse. We lopen voorop met zowel innovatieve als biologische landbouw. Onze landbouwsector is een speler van wereldformaat. Tegelijkertijd staat de landbouw voor een groot aantal uitdagingen en zien we dat veel van de opgaven in het landelijk gebied vooral in de agrarische sector landen. We werken daarom samen met (agrarische) ondernemers en betrokken (agrarische) organisaties aan een landbouwsector met voldoende verdienvermogen, die past binnen de draagkracht van het natuurlijk systeem. We investeren in onder meer innovatie, verduurzaming, kringlooplandbouw en kennisontwikkeling, het verder terugdringen van stikstofuitstoot en vermindering van gebruik van nutriënten en gewasbeschermingsmiddelen, zodat Flevoland ook op de lange termijn kan bijdragen aan de voedselzekerheid en de landbouw in balans blijft met haar omgeving. Dat doen we via de integrale regionale uitvoeringsaanpak Landelijk Gebied. De focus ligt op het verder met de sectoren stimuleren van innovaties, van maatregelen die de biodiversiteit in agrarische gebieden bevorderen, het experimenteren met doelsturing, kennisontwikkeling en het bijeenbrengen van partijen, zonder daarbij op de stoel van de ondernemers te zitten of een voorkeur te hebben voor een teeltmethode. Speerpunt is het samen met de melkveesector ontwikkelen van een aanpak met geborgde maatregelen met de melkveesector om de stikstofuitstoot te voorkomen en/of verder terug te brengen om zo ruimte te creëren voor de PAS-melders.
Herstel biodiversiteit
Voor ons is de natuur niet het sluitstuk. Integendeel. Bij nieuwe ontwikkelingen wegen we alle belangen af, inclusief die van de natuur (flora én fauna), op zoek naar een balans tussen ecologie en economie. De natuur staat zowel binnen als buiten natuurgebieden onder druk. Daar ligt een aantal oorzaken aan ten grondslag, ook van buiten onze provincie. Binnen onze grenzen en vanuit onze rol werken we aan natuurbeleid en maatregelen die bijdragen aan herstel van biodiversiteit, onder meer door het verlenen van subsidies ter verbetering van de natuurkwaliteit en het geven van vergoedingen voor agrarisch natuur- en landschapsbeheer. We maken daarbij gebruik van eigen middelen en van nationale en Europese fondsen, waaronder middelen die worden ingezet voor ecologisch beheer van bermen en dijken door de medeoverheden en voor het versterken van de droge (groene) dooradering. Met water-, milieu- en bodembeleid en daarop gebaseerde maatregelen werken we eveneens aan de water- en bodemkwaliteit mede om de biodiversiteit te versterken.
Gebiedsgerichte aanpak en samenwerking
Daar waar initiatieven zijn ontstaan of de fysieke situatie in het veld daarom vraagt, dagen we partijen - agrariërs, gemeenten, waterschap, terreinbeheerders, inwoners, ondernemers - verder uit, stimuleren hen en helpen ze om tot gezamenlijke plannen te komen. Daarbij werken we vanuit de menselijke maat, de eigenheid en kwaliteit van Flevoland en de betekenis van Flevoland, zowel binnen en buiten onze landsgrenzen, als landbouw- en natuurgebied van wereldklasse. We stimuleren en faciliteren initiatieven in het veld. Samen met agrariërs, inwoners, (maatschappelijke) organisaties en anderen gaan we aan de slag met het realiseren van integrale oplossingen die bijdragen aan onze ambities. We continueren onze rol in de bodemdalingsgebieden, Nationaal Park Nieuw Land, de Oostkant van Dronten en de Oostrand Noordoostpolder.
Doelsturing
De opgave in het landelijk gebied is complex. Juist omdat er met zoveel verschillende partijen wordt samengewerkt en de provincie niet de uitvoerende rol heeft maar partijen in het veld wel, willen we meer werken aan doelsturing. Doelsturing is een manier van werken waarbij je het bereiken van afgesproken doelen centraal stelt, in plaats van precies voor te schrijven hoe die doelen behaald moeten worden. Daarom is het van belang om de doelen voor het landelijk gebied nader geografisch uit te werken. Voor een verkenning en vervolgstappen met doelsturing in de praktijk wordt in de Uitvoeringaanpak Landelijk Gebied samen met ongeveer 100 agrariërs geëxperimenteerd. De experimenten bestaan vooral uit praktijkgerichte steun aan deelnemende agrariërs. Daartoe wordt geld ingezet dat via de perspectiefnota is verkregen. In de komende twee jaar wordt een bedrag van € 0,25 mln. per jaar gereserveerd waarbij het de intentie is om dit bedrag ook in 2028 en 2029 in te zetten. Een evaluatie in 2027 is voorzien om te verkennen of verlenging met twee jaar daadwerkelijk nodig is.
Visserij
Net als de landbouw zit de visserij in de genen van Flevoland. Ooit was Flevoland immers zee. In de loop van die lange historie heeft de visserij de nodige veranderingen ondergaan en diverse klappen geïncasseerd. Zowel landelijk als regionaal staat de visserij onder druk. Wij willen deze bedrijfstak voor Flevoland behouden, in balans met de natuur en we willen dat de Flevolandse visserijsector een duurzame toekomst heeft en dat ze (inter-)nationaal leidend blijft.
In ons land is Urk een plaats waar de visserijsector een belangrijke drager van de lokale en regionale economie vormt. De visserij en de aan visserij gerelateerde bedrijvigheid zorgen voor veel werkgelegenheid en een belangrijke bijdrage aan de economie van Flevoland. Gemeente Urk heeft een vooraanstaande positie in de blauwe economie. Met een groot aandeel in de Nederlandse vissersvloot en een visverwerkingsindustrie van wereldformaat heeft Urk zich ontwikkeld tot een belangrijk centrum voor de Noord-Europese visserij. In verband met de voedselveiligheid zijn de korte ketens op Urk erop gericht om voedsel vanaf het schip met een korte doorlooptijd te verwerken.
De visserijsector zit in een transitie naar een kleinere, duurzamere, flexibelere en meer diverse vloot. En daarbij versterking en doorontwikkeling van de visverwerkende industrie. De uitdaging is om de sector stevig te houden, zodat er een gezond toekomstperspectief is en tegelijk wordt voldaan aan de groeiende vraag naar diverse, verse vis in het Noordwest-Europa voedselsysteem. Zie hoofdstuk 3.2 Gebiedsopgaven voor resultaten.
Duurzaam en verdienstelijk werken met vis, van schip tot schap. Het gaat daarbij om het aanpassen van vismethodieken maar ook om het inspelen op nieuwe innovatieve ontwikkelingen rond werken met vis. Dit doen we samen met de partners in het gebied onder andere binnen het Visserij ontwikkelplan en het actieplan Toekomstbestendige IJsselmeervisserij. Drinkwater- & energievraagstukken worden opgepakt vanuit hoofdstuk 3.2 (zie actieprogramma drink- en proceswater) en hoofdstuk 2.4 (energie). Daarbij zal waar mogelijk gebruik worden gemaakt van (Europese) fondsen voor een financiële bijdrage aan de beoogde resultaten.
Landbouw
Voedsel en landbouw gaan hand in hand, zeker in Flevoland. Eten wordt geproduceerd en geconsumeerd. We zijn trots op de Flevolandse landbouwproducten die wereldwijd gewaardeerd worden en streven naar een stijgende waardering van eten uit eigen regio, met duurzame en toekomstbestendige voedselketens en een goede verbinding tussen de consument en boer. Samen met partners uit de hele provincie (en daarbuiten) werken we aan een innovatief, duurzaam en gezond voedselsysteem in Flevoland.
Landbouw
In 2026 heeft provincie Flevoland de transitie naar een toekomstbestendige landbouw ondersteund door het realiseren van gebiedsgerichte transitieprojecten, het faciliteren van agrariërs in verduurzaming via advies of subsidie, en het versterken van de verbinding tussen landbouw, natuur en water in de regio.
Voedsel
In 2026 geven wij verder uitvoering aan de 'Gebiedsagenda Voedsel', waarbij we onder andere een extra impuls geven aan voedselonderwijs in geheel Flevoland naar het voorbeeld van de Lelystadse Boer.
We gebruiken de beïnvloedende kracht van chefs om de prachtige producten van Flevoland bij de consument onder de aandacht te brengen. Hiervoor richten we een chef netwerk op in samenwerking met Voedsel Verbindt. Daarnaast worden koksopleidingen verrijkt met kennis over lokaal, seizoensgebonden en gezond koken, geïnspireerd op het EAT-Lancet-rapport en in samenwerking met de agrarische opleiding zodat jonge chefs en jonge boeren elkaar kunnen vinden. De zichtbaarheid en waardering voor Flevolandse voedselondernemers wordt vergroot door in samenwerking met Horizon Flevoland jaarlijks de beste Flevolandse voedselondernemers te nomineren op basis van criteria zoals landschaps- en bodembeheer, Flevolandse identiteit en toepassing van innovatie & technologie. En er wordt een Flevoland Food Festival georganiseerd om Flevolandse boeren en producenten in contact te brengen met de consument.
Boerderij van de Toekomst
De Boerderij van de Toekomst (BvdT) wil zich met innovatieve fieldlabs richten op de Flevolandse agrarische sector en stelt de regionale opgaven en uitdagingen centraal. De fieldlabs richten zich op een integrale regionale aanpak voor Flevoland, inclusief diverse teeltsystemen, landschapsvarianten, biologische landbouw en concrete praktijknetwerken. De BvdT wil daarbij o.a. een verbeterde participatie en innovatieve praktijktoepassing door lokale boeren actiever te betrekken en ook de bloembollenteelt meer te integreren in de gewasrotatie met terugdringen van gewasbeschermingsmiddelen en aandacht voor pootgoedkwaliteit, lokaal geteeld en toegespitst op Flevolandse omstandigheden. Voor de komende twee jaar wordt hiervoor een bedrag van € 0,2 mln. per jaar gereserveerd met de intentie om dit bedrag ook in 2028 en 2029 beschikbaar te stellen. Een evaluatie in de loop van 2027 is voorzien om te verkennen of verlenging met twee jaar daadwerkelijk noodzakelijk is. De bereidheid tot financiering door derden zal daarbij meewegen.
Nationaal Park Nieuw Land
Onder regie van de provincie werken we samen met de partners van Nationaal Park Nieuw Land (NP Nieuw Land) - op basis van het 'Handvest NP Nieuw Land' - aan het behoud en de verdere ontwikkeling van het park, dat zich kenmerkt als vogelparadijs van internationale betekenis en dat ook als zodanig kan worden beleefd. Voor de ontwikkeling van NP Nieuw Land wordt de 'Ontwikkelingsvisie Nationaal Park Nieuw Land' (2019) als inspiratiedocument en richtinggevend perspectief gebruikt.
De acht partners werken in verschillende projecten, rollen en samenstellingen samen, waarbij in het Handvest is bepaald dat de focus ligt op de volgende drie opgaven:
- versterken en verbinden van natuur: de natuurwaarde is de drager van het nationaal park;
- vergroten en versterken van natuurbeleving: mensen zijn van harte welkom en voelen zich welkom op
die plaatsen waar de natuur dat dragen kan;
- verbinden van natuur en samenleving: versterken van de betrokkenheid van de samenleving bij en realiseren van draagvlak voor de natuur. Het park zit in het hart van mensen.
De inzet van de provincie is met name gericht op het beleefbaar(der) maken van natuur binnen het park waar de natuur dat kan dragen en op het versterken van de verbinding tussen natuur en samenleving voor een Nationaal Park als vogelparadijs van wereldklasse en als vrijetijdsbestemming in Flevoland. Eén van de doelstellingen is dat het Nationaal Park Nieuw Land een groeiend aantal bezoekers trekt die de rijkdom aan vogels en andere natuur in het park komen beleven. In veel projecten die bijdragen aan deze doelstellingen neemt de provincie een initiërende en/of regisserende rol in de samenwerking. Bij het versterken en verbinden van de natuur ligt het initiatief primair bij de gebiedseigenaren en heeft de provincie (die geen gebieden binnen NP Nieuw Land bezit) veelal een faciliterende rol door inzet van capaciteit en/of middelen. Een belangrijke uitzondering hierop is het project 'Oostvaardersoevers', dat het Markermeer verbindt met de Oostvaardersplassen en Lepelaarplassen en integraal deel uitmaakt van de ontwikkeling van bijdraagt aan het versterken, verbinden en beleven van de natuur in NP Nieuw Land. Flevoland is samen met Rijkswaterstaat initiatiefnemer van Oostvaardersoevers en heeft een trekkende rol voor het omgevingsmanagement.
Stikstof
Wat betreft het provinciale stikstofbeleid houden we vast aan de Flevolandse Aanpak Stikstof (FAS) en de Wet stikstofreductie en natuurverbetering (Wsn). Het hoofddoel van onze stikstofaanpak is het vinden van een nieuwe balans tussen economie en ecologie. Concreet betekent dit dat wij niet strenger dan het Rijk zullen zijn en dat we, in lijn met de Wsn, het jaar 2035 als stikstofdeadline hanteren. We geven daarbij prioriteit aan de PAS problematiek en het weer op gang brengen van de vergunningverlening welke sinds 2019 stagneert .
Door de melkveesector en de provincie wordt gewerkt aan het gebiedsbod stikstof.
Dit bod om te komen tot een pakket geborgde maatregelen om ruimte te krijgen voor PAS-melders is een van de sporen waarmee het college de stikstofopgave in de provincie volgens de door
Provincie Staten vastgestelde FAS een stap verder wil brengen in samenspraak en met uitvoeringskracht van de samenleving, en specifiek met de agrarische sectoren.
Het bod bestaat uit het opstellen en met 150 melkveehouders uitvoeren van een emissiereductieplan om te komen tot en uitvoeren van een pakket geborgde maatregelen en ruimte te krijgen voor PAS-melders. Vanuit het budget ‘Uitvoeringsaanpak Landelijk Gebied’ wordt een bedrag van € 1,0 mln. gereserveerd. Het volgende moet hierbij worden opgemerkt. Met besluitvorming over de perspectiefnota hebben PS besloten om een extra bedrag van € 4,0 mln. op te nemen ten behoeve van de uitvoering van de integrale regionale uitvoeringsaanpak landelijk gebied. Daarbij is ons college verzocht om een klankbordgroep vanuit PS samen te stellen en deze mee te nemen in de procesvorming van het tot stand komen van de uitvoeringsaanpak. Omdat ook verzocht is om PS te informeren over de voorgenomen inzet van (een deel van) de middelen, inclusief een andere onderbouwing en een voorstel voor uitvoering, stelt het college voor om het traject om te komen tot het gebiedsbod stikstof, in afstemming met de klankbordgroep ieder vanuit haar eigen rol en verantwoordelijkheden verder vorm te geven.
Daarnaast gaan we verder met de gebiedsgerichte aanpak Oostrand Noordoostpolder waarbij we met betrokken agrariërs, medeoverheden en terreinbeheerders verdere stappen zetten met als resultaat een pakket op het gebied van waterkwaliteit, groenblauwe dooradering, agroforestry en stikstof. De benodigde middelen komen uit het budget 'Uitvoeringsaanpak Landelijk gebied' die in het kader van de perspectiefnota beschikbaar zijn gekomen. Voorzien wordt dat middelen noodzakelijk zijn om zowel de procesgang als uitvoeringsmaatregelen te bekostigen. Daartoe wordt een bedrag van € 0,25 mln. ingezet.
Natuur
De ambitie voor 2050 is een natuurinclusieve Flevolandse samenleving. Het bestaande Natuur Netwerk Nederland (NNN) inclusief Natura 2000 vormt het fundament voor behoud van de (internationale) natuurwaarden. Het behalen van de (internationale) natuurdoelen is echter niet alleen afhankelijk van de Natura 2000- en NNN-gebieden. De andere natuur in Flevoland is minstens zo belangrijk voor het behalen van die doelen en voor biodiversiteitsherstel. De trend in de daling van soorten in natuurgebieden stabiliseert, maar in de stad en het agrarisch gebied is nog steeds sprake van een afname. Werkelijke biodiversiteitswinst is alleen te behalen als we de natuurwaarden in het agrarisch gebied, de stad en in de randen van de natuurgebieden omhoog krijgen. Het uitgangspunt is dat maatschappelijke en economische ontwikkelingen zo vorm krijgen dat ze de ecologische ontwikkelingen niet belemmeren, maar versterken.
Natuurnetwerk Nederland(NNN)
In 2026 is het Natuurnetwerk Nederland binnen de provincie volledig aangewezen en voor zo ver mogelijk gerealiseerd, met het uitvoeren van passende maatregelen in de Natura 2000-gebieden, concrete verbeteringen in ecologische samenhang, waterhuishouding en biodiversiteit. Knelpunten in het netwerk zijn geïdentificeerd en er is gestart met gebiedsgerichte herstelmaatregelen.
Voor de Bossenstrategie maken we een volgende slag in de bosrevitalisatie overeenkomstig de bossenstrategie. Daarnaast doen zich in gebiedsprocessen kansen voor om ook in 2026 in lijn met de Bossenstrategie bos aan te leggen, al dan niet in combinatie met agroforestry.
Natuur buiten NNN
In 2026 is de natuur buiten het Natuurnetwerk Nederland in Flevoland versterkt: door het realiseren van natuurinclusief ingerichte landbouw- en landschapselementen, de aanleg van landschapsecologische verbindingsstructuren, en de uitvoering van gebiedsgerichte maatregelen voor biodiversiteit, bodem- en waterkwaliteit in kansrijke overgangsgebieden tussen natuur en landbouw in samenwerking met partners in en rond de stad.
Natuurwetgeving
In 2026 voldoet provincie Flevoland aantoonbaar aan haar wettelijke verplichtingen op grond van de Omgevingswet door het actief laten handhaven op groene wetgeving en het tijdig en zorgvuldig afhandelen van vergunningaanvragen en ontheffingen. De stikstofdepositie uit Flevoland op stikstofgevoelige Natura 2000-gebieden buiten Flevoland zijn aantoonbaar verminderd waarbij ingezet wordt op legalisatie van PAS-melder door het Rijk.
Aan bestaande programma’s, subsidieregelingen, Omgevingsvergunningen voor natuur-activiteiten, en opgaven wordt verder uitvoering gegeven. Dat doen we onder meer via de integrale regionale uitvoeringsaanpak landelijk gebied waarbij we verkennen of en zo ja hoe onze programma's en subsidieregelingen beter kunnen aansluiten op de doelen van het landelijk gebied, initiatieven uit het veld en te stellen prioriteiten
Water
Waar water er altijd in overvloed was, komen de grenzen van ons watersysteem in zicht. Soms is het te droog, dan weer te nat, de behoefte aan (drink)water groeit en het aanbod niet. De waterkwaliteit staat onder druk en er doen zich nieuwe risicovolle verontreinigingen voor, zoals PFAS. De deadline om de waterkwaliteit op orde te krijgen is 2027 en we stellen met onze gebiedspartners alles in het werk om de doelen te realiseren, onder andere via de integrale regionale uitvoeringsaanpak landelijk gebied. Onder meer door veranderingen in het klimaat en processen als bodemdaling wordt het steeds moeilijker om de hoeveelheid en kwaliteit van het water te beheersen. Hoe snel de grenzen van ons water- en bodemsysteem worden bereikt, hangt ook af van de (ruimtelijke) keuzes die we nu maken. Daarom willen we bij de keuzes voor de inrichting en benutting van ons gebied goed rekening houden met de effecten op de Flevolandse waterhuishouding op langere termijn. Het uitgangspunt daarbij is dat de draagkracht van ons bodem- en watersysteem medebepalend is voor de ruimtelijke en economische wikkeling. Daarmee is water een belangrijke opgave voor de thema's 'Landelijk gebied', 'wonen’ en ‘economie'.
Waterprogramma
Zoetwaterbeschikbaarheid, bodemdaling, de kwaliteit van (grond)water en drinkwatervoorziening zijn de komende jaren belangrijke thema's die spelen in provincie Flevoland. Het beleid voor deze thema’s is vastgelegd in het waterprogramma. In 2025 hebben we het huidige waterprogramma geëvalueerd en zijn we gestart met het opstellen van een nieuw Waterprogramma. In 2026 wordt een ontwerp waterprogramma vastgesteld. Het nieuwe waterprogramma bevat de wettelijk verplichte beleidskaders voor waterkwaliteit, grondwater, drinkwater en zwemwater. Als mogelijk integreren we ook de kaders voor bodem, veiligheid, wateroverlast en waterbeschikbaarheid. Het waterprogramma wordt in 2027 definitief vastgesteld en loopt vervolgens van 2028 tot 2033.
Waterkwaliteit
In 2027 is de deadline voor het behalen van een goede kwaliteit van oppervlaktewater en grondwater, zoals we zijn overeengekomen in de Europese Kaderrichtlijn Water (KRW). In 2026 geven we samen met het Waterschap, gemeenten en agrariërs een impuls aan het verbeteren van de waterkwaliteit. De provincie zal de acties realiseren waar de provincie voor verantwoordelijk is. Daarnaast geven we samen met het Waterschap en de agrarische sector een vervolg aan het ‘Actieprogramma Bodem en Water’, met specifieke aandacht voor het realiseren van de doelen van de KRW. Tegelijkertijd bereiden we ons voor op de verantwoording over het doelbereik van de KRW én ook op de volgende periode van de KRW.
Wateroverlast
In 2026 stellen we de nieuwe kaders voor het voorkomen van wateroverlast vast. Deze geven richting aan de inrichting en het beheer van het watersysteem door het waterschap. We gaan uit van een watersysteem dat robuust, veilig en schoon is. Hiermee dragen we bij aan onze ambities en de maatschappelijke opgaven op het gebied van samenlevingsopbouw, energie en landelijk gebied. We wegen daarbij de verschillende belangen in het gebied af. In gebieden met bovengemiddelde bodemdaling en toenemend risico op wateroverlast ondersteunen we agrariërs en waterschap met het vinden van mogelijkheden om bodemdaling te vertragen. Zie hiervoor ook het gebiedsproces bodemdaling.
Toekomstbestendig drink- en proceswatersysteem
Drinkwater wordt ook voor Flevoland schaars. Deze schaarste leidt tot beperkingen in de ontwikkeling van woningbouw en economie, soms al op korte termijn. Samen met omliggende provincies (Utrecht, Overijssel, Gelderland) en Vitens werken we aan een lange termijnstrategie voor drinkwater. Deze strategie zal onderdeel zijn van het nieuwe waterprogramma. Voor vraagstukken op het gebied van drink- en proceswater, - die op korte termijn spelen (ca 2 á 3 jaar vooruit) - starten we een ‘Actieprogramma drink- en proceswater’, dat focust op het tot stand brengen van (ultra)korte termijn oplossingen en innovaties op het gebied van de beschikbaarheid van drink- en proceswater, hergebruik en afvalwater (zie hiervoor ook hoofdstuk 3.2). We verkennen wat we kunnen doen om watergebruik te verminderen. Speciale aandacht besteden we aan dat deel van de grondwatervoorraad dat tot de nationale reserve behoort. Uit het budget voor de 'Uitvoeringsaanpak landelijk gebied' die via de perspectiefnota beschikbaar zijn gekomen wordt hiervoor € 0,3 mln. beschikbaar gesteld. Een apart voorstel voor aanvullende middelen wordt aan PS voorgelegd met betrekking tot een toekomstbestendig drink- en proceswatersysteem.
Bodem
Bodemdaling, klimaatverandering en intensief grondgebruik leiden samen tot achteruitgang in de kwaliteit van het bodem- en watersysteem en de biodiversiteit in het landelijk gebied. Integraal werken aan bodem en water is een belangrijke basis voor de beleidsthema’s 'water', 'klimaat', 'biodiversiteit' en 'toekomstbestendige landbouw'. Daarbij is het van belang om recht te doen aan de specifieke eigenschappen van de Flevolandse bodems.
We werken in 2026 aan een discussienotitie ‘Vitale bodem’ waarin we actuele en toekomstige beleidsontwikkelingen (zoals de EU-bodemmonitoringsrichtlijn, vertaling water en bodem medebepalend) nader uitwerken. Daarbij sluiten we aan bij de integrale regionale uitvoeringsaanpak Landelijk Gebied. In 2025 zijn we gestart met de pilots voor Bodemdaling. In de pilots willen we samen met de agrariërs en het Waterschap ervaring en kennis opdoen wat het effect is van mogelijke maatregelen om bodemdaling te vertragen. In 2026 gaan we verder met de uitvoering samen met de partners in dit proces.