Algemeen
Wereldwijd verschuiven machtsverhoudingen en volgen technologische ontwikkelingen elkaar in hoog tempo op. Oorlogen en conflicten zorgen voor onzekerheid en druk op internationale samenwerking. Ook in Nederland staan democratische waarden en het vertrouwen in instituties onder druk. Deze ontwikkelingen raken verschillende groepen in onze diverse Flevolandse samenleving op uiteenlopende manieren.
Een proces dat al langer speelt is de veranderende relatie tussen overheid en samenleving. Inwoners willen meer invloed op besluiten die hun toekomst raken. Tegelijkertijd speelt de provincie op veel thema's een steeds belangrijkere rol – bij woningbouw, energietransitie, stikstof en defensieruimte. Thema’s die Flevolanders direct raken, maar die we niet alleen kunnen oplossen. We werken daarom op allerlei thema's samen, met gemeenten, waterschap, onderwijs en ondernemers.
Toch zien we ook dat de samenwerking tussen decentrale overheden en het rijk soms stevig onder druk staat. De voorgenomen korting op het provinciefonds brengt voor Flevoland veel onzekerheid. Daarnaast zien we binnen de overheid de behoefte aan professionele ruimte en tegenspraak groeien, ontwikkelingen waar we als provincie mee aan de slag moeten.
Daar komt bij dat we te maken hebben met grote veranderingen die vragen om vooruitkijken. Denk aan klimaatverandering, de krapte op de arbeidsmarkt, vergrijzing en kunstmatige intelligentie. Dit dwingt ons om nu al na te denken over hoe we Flevoland leefbaar en sterk houden voor de toekomst.
Al deze ontwikkelingen onderstrepen de noodzaak om te werken aan het versterken van de kwaliteit van het openbaar bestuur. De provincie staat voor de opdracht om vertrouwen te versterken, democratische waarden te beschermen en bij te dragen aan bestuurlijke stabiliteit. We richten ons daarbij op vier pijlers: een weerbaar, toegankelijk, samenwerkend en toekomstgericht bestuur.
Pijlers kwaliteit openbaar bestuur
Het versterken van de kwaliteit van het openbaar bestuur is allereerst een gezamenlijke opgave. Op het gebied van kwaliteit van het openbaar bestuur, zijn er twee relevante landelijke kaders: de Code Goed Openbaar Bestuur en de Actieagenda Goed Bestuur 2025. De uitgangspunten van deze kaders – onder andere openheid, participatie, doelgerichtheid en verantwoording, democratische legitimiteit - leiden tot de volgende vier pijlers:
1) Weerbaar bestuur
Een weerbaar bestuur betekent dat bestuurders, Statenleden én de ambtelijke organisatie bestand zijn tegen ondermijnende invloeden zoals desinformatie, intimidatie, cyberdreigingen en corruptie. Maar het betekent ook dat zij in alle veiligheid hun werk kunnen doen. Dat vraagt om juridische en organisatorische borging, maar ook om stevige sociale en morele principes en heldere afspraken.
Bestuurlijke en ambtelijke integriteit is hierin essentieel. Bestuurders vervullen een publieke taak en moeten handelen in het algemeen belang, transparant zijn over hun afwegingen en zich rekenschap geven van hun voorbeeldrol. Dit is vastgelegd in gedragscodes en ook in de 'Flevolandse norm' komt integriteit terug. De provincie heeft daarnaast de taak om toezicht te houden op de uitvoering van wettelijke taken (o.a. financiën en omgevingsrecht) van de zes gemeenten, het waterschap en gemeenschappelijke regelingen.
2) Toegankelijk bestuur
Een toegankelijk bestuur is een bestuur dat dichtbij en benaderbaar is. Inwoners moeten eenvoudig toegang hebben tot onze diensten en informatie, en de mogelijkheid krijgen om mee te praten, mee te denken en – waar mogelijk – mee te beslissen. Dit vraagt om transparantie, begrijpelijke communicatie en inclusieve participatieprocessen. Bij een toegankelijk bestuur hoort ook een bestuursstijl die responsief is: open, aanspreekbaar en ontvankelijk voor ideeën, zorgen en initiatieven uit de samenleving.
Participatie
Provincie Flevoland wil dat alle inwoners die dat willen, kunnen bijdragen aan de voorbereiding, uitvoering en evaluatie van beleid. Soms neemt de provincie daartoe het initiatief, soms komt het initiatief vanuit inwoners of maatschappelijke organisaties. Het participatiebeleid beschrijft hoe we deze interactie vormgeven, en welke houding we aannemen bij initiatieven zoals burgerparticipatie of uitdaagrecht. Zo worden Flevolanders mede-eigenaar van de ontwikkeling van hun provincie en ontstaat beleid met breed draagvlak.
Het moet vanzelfsprekend zijn dat we niet alleen de gebruikelijke stemmen horen, maar ook ruimte maken voor andere perspectieven. Daarbij is het belangrijk dat ook groepen die minder vanzelfsprekend betrokken zijn, bijvoorbeeld jongeren, zich gehoord en welkom voelen. Zij weten de weg naar de provincie niet altijd te vinden, maar hun stem is onmisbaar bij het vormgeven van de toekomst van Flevoland. Daarom zetten we in op vernieuwende en digitale vormen van participatie, zodat iedereen – ook wie ons niet vanzelfsprekend weet te vinden – mee kan denken en mee kan doen aan de toekomst van Flevoland.
3) Samenwerkend bestuur
Wij zien regionale samenwerking niet als een doel op zich, maar als een strategisch middel om maatschappelijke opgaven effectief aan te pakken. Ons doel is om inhoudelijk leidend te zijn op provinciale kernthema’s en goede relaties te onderhouden met gemeenten, provincies, Rijk, maar ook met maatschappelijke partners, bedrijven en ondernemers. Zo wil Flevoland bijdragen aan gezamenlijke oplossingen voor complexe vraagstukken zoals woningbouw, landelijk gebied en een toekomstbestendige economie.
Samenwerkingsverbanden
Flevoland is actief en volwaardig deelnemer in drie strategische samenwerkingsverbanden:
1. Metropoolregio Amsterdam (MRA) – ruimte, mobiliteit, economie en NOVEX-gebied.
2. Regio Zwolle – met nadruk op brede welvaart, wonen, werken en mobiliteit en NOVEX.
3. EHPZ – een bestuurlijke samenwerking rondom Zeewolde met directe lijnen naar Veluwe-gemeenten.
Daarnaast neemt Flevoland ook nog deel aan samenwerkingsverbanden met een ander karakter, zoals het Interprovinciaal Overleg (IPO) waar alle provincies in vertegenwoordigd zijn, maar ook in het Platform IJsselmeergebied en in het samenwerkingsverband Samen Maken We Flevoland speelt de provincie een belangrijke rol.
Samenwerkingsverbanden vragen om een houding van geven en nemen. Het gaat niet uitsluitend om ‘what’s in it for us’, maar om het gezamenlijk realiseren van maatschappelijke opgaven. Voor PS is het van belang dat zij pro-actief worden geïnformeerd, zodat zij hun kaderstellende en controlerende taak goed kunnen vervullen. Tegelijkertijd moeten samenwerkingsverbanden doelgericht en effectief blijven opereren, met oog voor resultaat, transparantie en wederzijds vertrouwen.
Public affairs
Provincie Flevoland wil zichtbaar en invloedrijk zijn op de plekken waar besluiten worden genomen – in de regio, in Den Haag én in Brussel. Public affairs is daarbij een strategisch instrument om de belangen van Flevoland onder de aandacht te brengen en te zorgen dat onze stem wordt gehoord. Door actief te investeren in relaties, timing en inhoud, versterken we onze positie in het bestuurlijke krachtenveld.
Binnen de organisatie wordt gewerkt aan een vaste lobbyagenda met prioritaire thema’s, die periodiek wordt geactualiseerd en besproken met GS. Public affairs is een gezamenlijke opgave waarbij provinciebreed ambtenaren en bestuurders nauw samenwerken. Zo zorgen we voor een samenhangende en effectieve lobbyaanpak, ook in tijden van politieke veranderingen. Door deze inzet draagt public affairs bij aan een bestuur dat strategisch, wendbaar en goed verbonden is met zijn omgeving.
Provincie Flevoland werkt actief samen met Europese partners om invloed uit te oefenen op beleid dat ook onze regio raakt. Op meerdere opgaven – van landbouw tot digitalisering – worden nieuwe Europese voorstellen verwacht. Daarom zetten we in op een stevige lobbypositie, waarbij we al in een vroeg stadium meepraten, voordat besluiten definitief worden. In 2026 zetten we de ingezette professionaliseringsslag op het gebied van public affairs voort, zowel inhoudelijk als procesmatig. We spannen ons extra in om ook na 2027 beschikking te hebben over Europese financiering zoals in het huidige meerjarig financieel kader. We doen dit samen met andere provincies via het Huis van de Nederlandse Provincies in Brussel. Onze inzet sluit aan bij de ambities uit het coalitieakkoord en draagt bij aan het realiseren van Flevolandse transitieopgaven.
Met de bijdragen uit Europese programma’s investeren we in de verdere ontwikkeling van Flevoland. Dat doen we niet alleen voor de provincie zelf, maar ook voor gemeenten, ondernemers, kennisinstellingen en maatschappelijke partners. We benutten daarbij kansen uit bijvoorbeeld het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling (EFRO) en het Gemeenschappelijk Europees Landbouwbeleid (GLB).
4) Toekomstgericht bestuur
Toekomstgericht bestuur betekent dat we als provincie niet alleen werken aan de opgaven van vandaag, maar ook oog hebben voor wat er op ons afkomt. Denk aan veranderingen in klimaat, economie, technologie en samenleving. We willen nu al slimme keuzes maken die ook op de lange termijn goed uitpakken voor inwoners, bestuur en organisatie.
Dat vraagt om vooruitkijken, ruimte geven aan vernieuwing en soms ook: durven loslaten wat niet meer werkt. We willen als provincie wendbaar zijn, zodat we kunnen inspelen op nieuwe ontwikkelingen, maar ook koersvast blijven: met oog voor onze lange termijndoelen en het publieke belang dat we dienen.
Provinciale Staten/Statengriffie
Met de instelling van het presidium als ‘dagelijks bestuur’ is een beweging ingezet om Provinciale Staten meer naar de inhoud te bewegen. Daarmee is de ontwikkeling van het presidium nog niet tot een eind gekomen. Enerzijds benadrukt het presidium haar eigen aanspreekbaarheid, anderzijds zet zij zich in voor “Politiek aan het Roer”. Dit zien we terug in de experimenten rondom agendavorming door Provinciale Staten en hoe de behandeling van onderwerpen wordt ingericht. Ook de impact van bestaande instrumenten zoals de Lange Termijn Agenda wordt geëvalueerd.
Blijvend punt van aandacht is de informatievoorziening aan Statenleden en inwoners. Gesprekswijzers en politieke dossiers worden doorontwikkeld met de inzet van kunstmatige intelligentie.
Tenslotte wordt gestart met de voorbereidingen voor de komende verkiezingen en de nieuwe bestuursperiode inclusief de herijking van de visie “Politiek aan het roer”.